Poly=veel en vagaal=zenuw. De Polyvagaaltheorie gaat vooral over het autonome zenuwstelsel en de nervus vagus, die zich vanuit de hersenstam vertakt en o.a. hart, ademhaling en buik reguleert.

De Polyvagaaltheorie gaat ervan uit dat in de evolutie meerdere, afzonderlijke delen van het autonome zenuwstelsel ontstaan zijn, die de respons op stress regelen.

• Het oudste systeem (de dorsale tak) heeft in geval van gevaar als overlevingsstrategie om te immobiliseren/dissociëren waardoor het lijkt of je dood bent.
• Daarna is het ‘vlucht/vecht’ mechanisme ontstaan (de sympathische tak), een systeem binnen het centrale zenuwstelsel dat het lichaam juist maximaal mobiliseert.
• Als laatste is een ‘sociaal betrokkenheidssysteem’ ontstaan (de ventrale tak) die vooral bij zoogdieren ontwikkeld is. Deze verbindt o.a. hart, longen en aangezichtsspieren. Dit laatste systeem scant naar veilige elementen, intern en extern, en communiceert onbewust naar anderen.

Afhankelijk van de onbewust waargenomen mate van bedreiging zet het autonome zenuwstelsel een bepaalde respons in gang waar het denkende brein eigenlijk geen invloed op heeft maar die wel ons sociale functioneren bepaalt. Is het veilig, dan kan het sociale systeem functioneren en kan het autonome zenuwstelsel overgaan tot herstel en reparatie. Is het niet veilig, dan schakelt het over op de voorgenoemde oudere systemen.

Meer weten? Kijk hier voor meer details, literatuur en artikelen.