SSP onderzoek en cliëntverhalen
Interview met Heleen Grooten
Heleen Grooten, Communicatie, stem- adem en traumatherapeut, is één van de eersten die SSP, het Safe & Sound Protocol van Porges, naar Nederland bracht. Lees meer over haar ervaringen met dit nieuwe protocol in dit tweede deel van ons interview.
SSP, het Safe and Sound Protocol
Je werkt met het Safe and Sound Protocol. Ben je daar vanaf het begin mee gaan werken?
Ik vertelde je in het eerste deel van ons interview al dat ik aan cliënten in mijn praktijk de Body Perception Questionnaire1, vragenlijsten van Porges heb voorgelegd.
In die tijd kreeg ik contact met Porges. Hij heeft me in contact gebracht met één van zijn wetenschappelijk medewerkers. We doen nu nog steeds samen onderzoek. Vervolgens kwam er een uitnodiging om hen beiden – Porges en zijn assistent, Jacek Kolacz – te ontmoeten op een congres waar zij spraken. Ik verwachtte dat we zouden gaan praten over stem en de Polyvagaaltheorie. Tot mijn verrassing zei Porges “Nou, Heleen, ga even zitten, ik heb een vraag aan jou. Ik zou ontzettend graag willen dat je onderzoek voor mij gaat doen. Zou je dat willen? Want jij hebt voor mij zo’n interessante cliëntengroep met klachten op het gebied van stem en keel, het hele gebied van strottenhoofd. Zou jij eens willen uitproberen of dat Safe and Sound Protocol een oplossing kan bieden voor mensen met deze klachten?” Daar kon ik natuurlijk alleen maar ja op zeggen.
SSP Onderzoek
Ben je ondertussen gestart met dit onderzoek?
Ja. Inmiddels heb ik 20 mensen het hele protocol voorgelegd. Dat betekent dat ze vijf dagen achter elkaar een uur naar deze muziek luisteren met de vraag van: “Wat gebeurt er, verandert de stem, veranderen je klachten? Wat gebeurt er nog meer met je? Reageert een ander deel van het lichaam dat door de nervus vagus, de belangrijke autonome zenuw aangestuurd wordt? Reageert je lijf?” Het antwoord is weer significant: “Ja, dat is zo”. Dus deze methode verandert significant de autonome reactiviteit van het systeem van mensen.
Verhalen van cliënten
Zou je een voorbeeld uit de praktijk kunnen geven?
Ja, bijvoorbeeld het verhaal van de cliënte die ook op het congres was en daar haar verhaal vertelde. Zij kwam met het gevoel van: “Er zit iets dwars in mijn keel, een heel vervelend gevoel in mijn keel. Wat ik ook doe, schrapen, slikken, hoesten, het gaat niet weg, het gevoel dat er een aardappel in mijn keel zit ofzo. En mijn stem doet het niet goed”. Dat was waar ze mee binnenkwam. En ik begreep ook dat ze op de achtergrond allerlei klachten had van depressiviteit, enorme darmklachten, pijnklachten door traumatiserende operaties die ze had gehad. En ik dacht gelijk: “Dit is zo complex. Hier kan ik met mijn gewone logopedie stemtherapie waarschijnlijk niets bereiken”. Dat was inmiddels ook door de ervaring met de polyvagaaltheorie wel duidelijk geworden. In het begin had ik SSP nog niet ter beschikking, dus ben ik Somatic Experiencing gaan doen en daar kalmeerde ze door.
En zodra ik SSP via Porges had, dacht ik, “Ik ga dit gewoon als eerste aan haar aanbieden”. Het was echt onvoorstelbaar wat er met haar gebeurde. Ze verborg zich het liefste thuis onder een deken, in een hoekje van de bank en kwam nauwelijks buiten. Na één dag luisteren, had ze het gevoel: “Ik weet niet wat er is, maar ik heb zin om kasten op te gaan ruimen”. En dat is ze toen gaan doen. In eerste instantie kwam ik bij haar thuis omdat ze niet in staat was om zelf auto te rijden. Nadat ik twee dagen bij haar was geweest om het haar aan te bieden, belde ze me ‘s morgens op de derde dag, “Heleen, het is flauwekul, ik kan gewoon autorijden, ik kom naar je toe”.
Echt bijzonder, ja!
De onafgemaakte beweging weer in beweging
En zo heb ik inmiddels tientallen voorbeelden gezien die mij zelf ook allemaal enorm raken. Ongelooflijk wat er soms gebeurt. Het lijkt erop dat er vaak iets op de achtergrond speelt bij mensen, wat ik eerder vertelde over de onafgemaakte beweging zoals Peter Levine beschrijft. Dat ze eigenlijk van alles hadden willen zeggen, hadden willen uitschreeuwen. Dat mensen op de één of andere manier een aanname hebben van: “En ik mag het niet zeggen want als ik dat doe, dan zijn de rapen helemaal gaar en is het mijn schuld als er iets mis gaat”. Dus allemaal mensen die zich inhouden en niet zeggen wat ze eigenlijk vanuit hun emoties zouden willen zeggen maar ontzettend bang zijn voor de gevolgen daarvan.
Met SSP worden dus blokkades opgeheven en wordt ineens duidelijk van “Hey, verrek, dát had ik willen zeggen!” en dat kúnnen ze nu ook zeggen?
Ja. Ik merk dat mijn inzichten groeien met de dag. Op dit moment krijg ik, ook na dat congres veel doorverwijzingen van collega’s die dit verhaal herkennen. Zou jij dat protocol willen doen met mensen en dan kijken wat er gebeurt?” Daar ben ik dus mee bezig. Ik zit elke dag misschien wel twee keer SSP te doen met mensen. Soms heb ik zelf het gevoel dat uiteindelijk het verhaal er helemaal niet zo toe doet. Mensen vertellen zichzelf ook verhalen heb ik soms het idee of proberen het dan maar te verklaren of zo. Maar anderzijds, het komt in beweging. Bewegingen die als het ware de ontladingen uit het lichaam laten zien. Er komt ruimte voor geluid maken. Er komt ruimte om eindelijk het verhaal echt een keer te kunnen doen maar dan aan mij. Ze voelen zich veilig om meer communicatie en verbinding aan te gaan.
Prikkelbare darmklachten?
Zou je kunnen stellen dat wat je niet hebt kunnen uiten met je stem, dat dát het juist is wat zich ook vastzet in je lichaam en dan allerlei klachten veroorzaakt? En niet alleen in de keel maar dus kennelijk zelfs in je darmen?
Precies. Ook in je darmen inderdaad. Alles wat met het autonome zenuwstelsel verbonden is. We hebben natuurlijk ook naar andere klachten gekeken in die pilot op het gebied van stem met SSP. Het was echt ongelooflijk om te zien hoe bijvoorbeeld ook prikkelbare darmklachten in combinatie met keelklachten door SSP positief werden beïnvloed. We zijn op het moment bezig een nieuw onderzoeksproject op te starten waarbij we SSP aanbieden bij mensen met prikkelbare darmklachten. Dus wellicht dat we daarvoor op de site van het Polyvagaal Platform een oproep kunnen doen. Het is interessant om te zien dat dat hele systeem reageert en niet alleen daar waar mensen die last ervaren.
Therapie met SSP en de ladder van Deb Dana
Met deze positieve resultaten, is jouw aanpak dat je sowieso altijd start met Polyvagaal, met SSP?
SSP gebruik ik veel, maar ook niet altijd. Wel als ik hoor dat cliënten andere symptomen hebben die te maken hebben met het polyvagaalsysteem. Dan ga ik, als ik zo met hen in gesprek ben, uitleggen hoe dat systeem werkt. En dan kijk ik natuurlijk of het herkenbaar is voor ze. En als dat inderdaad zo is, dan vraag ik of ze er voor open staan om er wat mee te gaan doen. Dan laat ik ze een kwartiertje luisteren naar SSP en kijken we samen wat er met ze gebeurt. Reageren ze? Op welke manier, fysiek of emotioneel? Of komen er beelden boven? En dan komt de ladder van Deb Dana ook om de hoek kijken, jou wel bekend. Aan de hand van hun reactie besluit ik waarmee we gaan werken.
Mij wel bekend, die ladder van Deb Dana. Hoe werkt deze ladder?
Ja, dan ga ik de gelaagdheid van het autonome zenuwstelsel uitleggen aan mensen. Deb Dana heeft een ladder als symboliek gebruikt waarin de drie lagen van het autonome zenuwstelsel – dorsaal, sympathisch en ventraal – heel duidelijk worden. Mensen gaan hierdoor de drie lagen herkennen: “O, maar dat is waar ik toe neig als het niet zo goed met me gaat”. Dan kan ik vervolgens de vraag stellen: “Weet je wat die reactie triggert?” “En als je die reactie hebt, heb je dan ook een idee hoe je vervolgens weer in beweging kunt komen?” Dan ontstaat er een inzicht, zowel in de verschillende lagen van de polyvagaaltheorie en ook hoe het zenuwstelsel gekalmeerd kan worden.
Ik heb de indruk dat de methode van Deb Dana bij SSP een hele mooie uitgebalanceerde therapie is, alsof dat elkaar aanvult.
Met SSP zie je cliënten vijf dagen na elkaar. Wat is het effect hiervan voor de cliënt?
Het proces komt in een versnelling. Voor veel mensen is dat hanteerbaar, maar het systeem moet dat ook wel aankunnen. Het vraagt ook om veel zorgvuldigheid. Er zijn ook mensen waarbij een sessie per week al veel rust brengt.
En als éen keer die vijf dagen om zijn, volgen daarna dan nog gewone gesprekken?
Dat hangt er heel erg van af. Er zijn mensen die het gevoel hebben, “Ik kan hiermee wel weer vooruit”. Vijf dagen, is inmiddels mijn ervaring, is wel een gemiddelde. Er zijn ook mensen die zeggen van: “Nou, het voelt alsof er nog een laag is die niet aan bod is gekomen. Het is niet af, ik kom nog wel een keer terug”. Toevallig was er recent iemand die nog een keer drie sessies erna is gekomen. Zijn reactie na afloop was: “Nu heb ik echt de stappen gezet waarom ik mezelf dit gunde”.
En omdat het natuurlijk ook gaat over patronen die vaak gevoed worden door trauma en na SSP hun systeem als het ware tot rust gekomen is, wil het nog niet zeggen dat al die patronen dan veranderd zijn. Dus ik vind het heel prettig om daar achteraan nog te werken met de methode van Deb Dana zodat inderdaad mensen gaan herkennen dat ze in een oud patroon schieten. Ik heb de indruk dat de methode van Deb Dana bij SSP een hele mooie uitgebalanceerde therapie is, alsof dat elkaar aanvult.
Begeleiding en supervisie is nodig bij SSP. Fotocredit: ILS
In het laatste en derde deel van dit interview, gaat Heleen verder in op hoe de Polyvagaaltheorie en SSP, zowel de therapie als de therapeut beïnvloeden.
Goedemorgen,
Waar/hoe in Nederland de de SSP therapie gevolgd worden voor clienten?
Mvg,
Marieke Strik
Clienten die SSP therapie willen volgen, kunnen dat doen bij therapeuten die er in opgeleid zijn. Via deze link vind je een overzicht van therapeuten die er mee werken in Nederland. Klik op het pijltje rechts naast ‘Specialismen’ om te sorteren op SSP: https://polyvagaalplatform.nl/professionals/#professionals
Hoop dat dit jouw vraag beantwoord heeft!
Fantastisch! Had ik dit maar vroeger geweten!!
Is er een score van de Body Perception Questionnaire?
Bestaan hier opleidingen voor in België?
Ik wil me hierin als therapeut verdiepen….
Kan haast niet stoppen met lezen!
Dag Ann Sophie,
Dank voor je enthousiasme over de SSP! Deze training is alleen online via Integrated Listening (ILS) in Amerika te volgen. Meer info vind je via deze link https://integratedlistening.com/ssp-pricing/
Een Engelse versie van de score interpretatie van de Body Perception Quesstionaire vind je op: https://www.stephenporges.com/body-scales onder het kopje Questionnaire Manual.(https://static1.squarespace.com/static/5c1d025fb27e390a78569537/t/5ccd9de46e9a7f37d527bbc9/1556979173189/BPQ_Information_and_Scoring_v2_091518.pdf)
Regelmatig worden trainingen gegeven over de Polyvagaaltheorie, ook in Belgie. Hou daarvoor het Trainingen overzicht in de gaten via https://polyvagaalplatform.nl/polyvagaal/#trainingen
Hoop dat je hier mee verder kunt!